سبک مینیمالیست
ابتدا به تعریف واژه مینیمال می‌پردازیم. کلمه‌ی مینیمال واژه‌ی لاتین است که در لغت به معنی حداقل است. اصطلاح سبک مینیمالیست نیز با توجه به محل کاربرد آن به معنی حداقلی و استفاده بردن از حداقل‌هاست. به همین منظور سبک مینیمالیست به ساده‌بودن و ساده‌گرایی شهرت دارند. در هنر نیز مینیمالیسم یک سبک بوده و هنرمند طرح یا اثر خود را با ساده‌ترین و حداقلی‌ترین ویژگی‌ها و جزئیات خلق می‌کند.
پس می‌توان گفت ساده‌گرایی همان مینیمالیسم بوده ودر صنعت، نقاشی، معماری و … کاربرد دارد.
ساده‌گرایی یا مینیمالیسم در معماری از مکتب هنری الگو می‌گیرد که بر اساس آن آثار بر پایه‌ی سادگی و خالی از پیچیدگی‌های عمومی فلسفی و یا شبه فلسفی شکل می‌گیرد. در واقع سادگی موضوعات و استفاده از اشکال هندسی از مشخصه‌های این سبک مینیمالیست است و در تقابل با اکسپرسیونیسم انتزاعی و پیچیده‌ای که معمولاً در معماری‌های دهه‌ی پنجاه رواج داشت قرار می‌گیرد. پیچیدگی در ساخت معماری دهه‌ی پنجاه، استفاده از راهروهای طولانی، اندرونی‌ها و بیرونی، کوشک‌ها و هشتی‌ها شکل می‌گرفت ولی با پیشرفت معماری در سبک مینیمالیست ، فشردگی و ایجاز آنقدر پیشرفت می‌کند که اختصار و استفاده از عناصر مهم و ضروری را مشاهده نمود.
با شروع و پیشرفت این سبک مینیمالیست ، هنر پاپ هم جریان یافت و نقش مؤثری در پایان یافتن هنر مدرن و تجملاتی خاص که معماری شلوغ و درهم و پر از پیچیدگی که در آن به وفور مشاهده می‌شد، داشت و مبنای فکری خاصی آغاز شد که به رابطه میان انسان، فضا و حجم توجه بیشتری نشان داده شود.
تعریف مینیمالیسم در معماری
مینیمالیسم سبک روشی است که از گذر مدرنیسم به پست مدرنیسم نقش بنیادی داشت که بیشتر خود را در آینده‌ی «هنر فلسفه و هنر نظریه» نشان می‌دهد.
سبک مینیمالیست از هنر نقاشی ظهور کرد و در هنر مجسمه‌سازی رشد کرد و در سایر هنرها خود را نشان داد.
در نهایت هنر مینیمالیسم یا کمینه‌گرایی جنبشی است که به سمت کاستن پیش می‌رود، این کاستن می‌تواند خود را در هر عنصری نشان بدهد مانند عناصر« بعدی، صوتی، ادبی و حتی معماری». هنرمندان مینیمال یا کمینه‌گرا معتقدند که در هر هنری باید کمترین ابزار به‌کار برود و اثر هنری خود را با کمترین خطوط و در کمترین زمان انتقال داد.
مینیمالیسم در معماری به این صورت است که از کمترین اشیاء و ساده‌ترین طراحی‌ها و وسایل در معماری و طراحی سازه استفاده شود.
در این گونه معماری فقط از نشانه‌های اصلی، ضروری و کاربردی استفاده می‌شود و چیزهایی که زائد و تجملاتی به نظر می‌آیند حذف می‌گردند، در فضاهایی که به سبک مینیمالیست طراحی شده‌اند مخاطب محیط خویش را بهتر درک می‌کند و حضور خود را در آن مکان عمیق تر احساس خواهد کرد.
خطوط، حالت کشیدگی و ساده‌ی درب و پنجره و همچنین پرهیز از شلوغی در دکوراسیون منزل و استفاده از پرده‌های ساده و یا حتی بدون پرده، استفاده از میزها و صندلی‌های هندسی هم نوع دیگری از مینیمالیسم در معماری را نشان می‌دهد.
شکل‌های هندسی(کره، مخروط، مکعب، مستطیل) مشخصه‌ی سبک مینیمالیسم در معماری هستند. معماران مینیمال‌گرا معتقدند با حذف چیزهای اضافه می‌شود بیشترین مفهوم را به نمایش گذاشت، آنان سعی می‌کنند تمام ناسادگی‌هایی که ذهن مخاطب را دچار آشفتگی و پریشانی می‌کند را کنار بگذارند و با به کار بستن عناصر ضروری اثر خود را در معرض ادراک مخاطب قرار دهند.
هدف معمار مینیمال‌گرا، استمرار اثر در بعد زمان است، یعنی در سبک مینیمالیست اثر خلق شده هیچ‌گاه از مد نیفتد، همواره زیبایی و جذایست خود را داشته باشد و لزوم تغییر در آن احساس نشود.
سبک مینیمالیسم در معماری پیش از اینکه به احساسات شخصی و بیان آن‌ها علاقمند باشد نگاهش به یک روش منطقی و مفاهیم فیزیک فضایی است.
تاریخچه و هنر مینیمالیسم در معماری
ساده‌گرایی در سبک مینیمالیست را می‌توان زاییده‌ی هنرمندان روس دوره‌ی پس از انقلاب اکتبر دانست که فرمالیسم و ساختارگرا بودند و به خلاصه‌نمایی و اشکال هندسی گرایش داشتند که می‌توان این سبک را در اثر «سفید روی سفید» هنرمند روسی «مالویچ» به وضوح دید. هنرمندان روسیه در دهه‌ی ۱۹۵۰و ۶۰ بر هنرمندان اروپا و آمریکا تأثیر گذاشتند و مجموعه تابلوهای تمام سفید« راشنبرگ» ،کارهای تک رنگ «ایوکلین» و آثار میناکاری روی مس«رابرت ریمی» و آثار «اگنس مارتین» که ترکیب شیارهای نامحسوس روی زمینه‌ی تک رنگ بود مشاهده کرد.
این رویکرد پس از جنگ جهانی دوم در هنر غرب به‌وجود آمد و سبک مینیمالیست بیشتر از سوی هنرمندان هنری تجسمی آمریکایی در اواخر دهه‌ی 1960 و اوایل دهه‌ی 1970 میلادی گسترش پیدا کرد و به سرعت به یک جنبش هنری تازه تبدیل شد که بیشتر با خلق آثار سه بعدی به جای دوبعدی همراه بود.
طرفداران مینیمالیسم در معماری بر این باورند که با زدودن حضور فریبنده‌ی ترکیب بندی و پیچیده، کاربرد موارد ساده و اغلب صنعتی به شکلی هندسی و بسیار ساده شده می‌توان به کیفیت ناب، رنگ، فرم و فضا و ماده دست یافت.
ساده‌گرایی نمونه‌ایی از ایجاز و سادگی را در خود دارد و بیانگر سخن «لودویک میس در روهه» پیشتاز سبک مینیمالیست است: less is More کمتر بیشتر است.
طرفداران مینیمالیسم در معماری پیش از اینکه به احساسات شخصی و بیان آن‌ها علاقمند باشند، نگاهشان به یک روش منطقی و مفاهیم فیزیک عمومی مانند تصاعدهای ریاضی و جاذبه بود. مینیمالیست‌ها خط‌های راست و طراحی‌های صنعتی بسیار استفاده می کردند و استفاده از هنرشان را برای محصولات تجاری ممنوع کرده بودند.
مینیمالیسم در معماری یک شیوه‌ی طراحی است که از قرن بیستم میلادی شروع شده و تا به امروز ادامه دارد. شرکت‌های برجسته‌ایی مانند اپل و طراحان گرافیک و بصری زیادی از آن پیروی می‌کنند. یک طرح مینیمال در واقع طرحی است که در آن فقط عناصر اصلی حفظ و استفاده می‌شوند. طراحی مینیمال خیلی لوکس، پر زرق و برق و تجملاتی و متداول نیست اما در بسیاری از رشته‌ها و زمینه‌های مختلف نفوذ کرده است مخصوصاً در زمینه‌های هنری و هر چیزی که به رابط کاربری ارتباط داشته باشد.
خیلی‌ها ممکن است معنی سبک مینیمالیست را ندانند اما در روز با آن سروکار داشته باشند، مثل استفاده از یک تلویزیون، کامپیوتر، تلفن مدرن و یا بررسی یک وب‌سایت ساده و مرتب یا هنگام مطالعه‌ی یک بروشور یا مجله، هنگام انتظار در یک اتاق نشیمن ساده که با یک مبل راحتی براق و روشن تزئین شده باشد و از درب و پنجره با کیفیت برای تأمین نور طبیعی اتاق بهره گرفته شده است.
سبک مینیمالیست بیشتر شبیه یک اصل است تا شیوه‌ی بصری و تا زمانی که یک اصل باشد، همه‌ی زمینه‌ها، حتی طراحان معماری نمای ساختمان‌ها، هتل‌ها، رستوران‌ها، ویلاها و طراحان صنعتی هم می‌توانند از آن استفاده کنند و آن را توسعه دهند.
نظریات هنرمندان سبک مینیمالیست
در سبک مینیمالیست به نمادهای مادی هنر توجه می شود و هنرمندان پیرو این سبک به خلق آثار سه بعدی با ابعاد بزرگ می‌پردازند، آن‌ها به شیئیت که از ویژگی‌های مهم این سبک است توجه می‌کنند و سعی در کشف توانایی‌های فضای واقعی یک سازه را دارند. استفاده از اصول ریاضی و هندسی در ترکیب بندی از دیگر نکاتی است که باید به آن توجه نمود.
«اکون گوسن» در سال ۱۹۶۶ نمایشگاهی از سبک مینیمالیست را چنین تعریف کرد: بدون نمادگرایی، بدون پیغام و بدون خودنمایی شخصی از دیگر نکات بارز این سبک است که هنرمندان پیرو مینیمال از تولیدات صنعتی و مونتاژ آن‌ها در ترکیب و خلق آثار خود بهره می‌بردند.
هنرمندان سبک مینیمالیست اولین نسلی بودند که در دانشگاه‌های هنری آموزش دیده بودند و هم‌زمان با آموزش‌های عملی، مطالعاتی در زمینه‌ی فلسفه و تاریخ هنر نیز داشتند و در نقد این هنر به جنبشی با مبنای فلسفی سهم به سزایی داشتند. طرفداران مینیمالیسم در معماری پایه و یا هر آنچه موجب فاصله‌ی با مخاطب در فضا می‌شود را حذف کردند و با چیدمان فرم‌های ساده و شبیه به هم به متغیرهای نور، حرکت، انسان و فضا توجه کردند.
معروف ترین معمار مینیمالیست جهان «تادائو آندو» متولد سال ۱۹۴۱ اوساکای ژاپن معمار خودآموخته‌ای است که با زیبایی‌شناسی مینیمالیستی کار می‌کند و عاشق مصالح طبیعی مانند شیشه و بتن است. بتن عریان ماده‌ی اولیه‌ی همه پروژه‌های او می‌باشد، او با دقت و وقت زیادی که صرف ساخت و قالب‌گیری فرم‌های بتنی می‌کند، می‌تواند بتن نرم، تمیز و کامل برای ساختمان‌هایش به وجود آورد که تصویر زیر نمونه‌ای از معماری ایشان است.
اندو معتقد است اهمیت واقعی مینیمالیسم در معماری این است که می‌تواند به عمق دل آدم‌ها نفوذ کند او می‌خواهد فضایی ایجاد کند که مردمان بتوانند گرد هم جمع شوند و با هم در ارتباط باشند.
او جهانی و مد روز بودن را نفی می‌کند، او پدیده‌ی راحتی را که دستاورد دنیای مدرن است را از معماری خود دور می‌کند و به جای آن به انسان و طبیعت اجازه می‌دهد دوشادوش یکدیگر در معماری او قرار بگیرند و از این طریق تلاش می‌کند ارتباط پویایی با جهان اطرافش برقرار کند.
دیگر معمار سبک مینیمالیست «لوکوربوزیه» شهرساز، نویسنده و نقاش سوئدی از پیشگامان معماری مدرن می‌باشد، ۱۷ اثر او به‌عنوان میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است یکی از آثار معروف او «ویلا ساوا» است که سبک مینیمالیست و همچنین سبک بین المللی را به صورت کامل نشان می‌دهد که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید.
جان پاوسون معمار مینیمالیست انگلیسی است. زمینه‌ی طراحی وی روح، نور و نظم است. او به استفاده از مصالح طبیعی علاقه‌مند می‌باشد.
از سازه‌های شاخص این سبک می‌توان به خانه‌ی ساگایوناک در آمریکا، خانه‌ی اوکیناوا در ایرلند و دوپلی کاسا در آلمان اشاره کرد.
ویژگی‌های سبک مینیمالیسم در معماری
۱- از اصول معماری مینیمال می‌توان سادگی در عملکرد و فرم، فضاهای تمیز و پرنور با استفاده از درب و پنجره دوجداره، پوشش ساده‌ی دیوارها و استفاده از حداقل امکانات را نام برد. هدف در سبک مینیمالیست خلق فضاهای جذاب و پرمفهوم در عین سادگی با استفاده از حداقل امکانات می‌باشد، هنرمند مینیمال با حذف چیزهای اضافه و غیرضروری به خلق فضا می‌پردازد.
«آنچه به آن می‌نگرید، همان چیزی است که روبروی شما قرار دارد.»
۲- از دیگر خصوصیات سبک مینیمالیست اشکال خالص هندسی، مصالح محدود و ساده، اجزای مرتب و صحیح، تکرار برای دادن حس نظم و اتحاد، فضاهای ساده و باز و خطوط تمیز می‌باشد.
۳- استفاده‌ی حداقلی از رنگ‌ها و حفظ تعادل و هماهنگی میان رنگ‌های مصرفی، نترسیدن از فضای خالی، ترکیب بندی‌های نامتقارن، ترکیب و تلفیقی از سادگی و مدرن بودن در دکوراسیون با حفظ نظم از دیگر ویژگی‌های سبک مینیمالیسم در معماری است.
۴- حفظ مشخص چیدمان، فرم‌های اصلی هندسی، عناصر عاری از تزئینات و استفاده از ساده ترین متریال و تکرار سازه‌ها.
۵- حفظ روشنایی و تأمین نور زیاد، تعامل فضای داخل با بیرون از طریق استفاده از بهترین درب و پنجره ، به کار بردن دیوارهای ساده و تک رنگ با کمترین زوایای منفی.
۶- استفاده از پلان ساده و دسترسی‌های مستقیم و راحت. دیوارها بدون کوچکترین انحنا و به‌صورت ترنسپرنت« شفاف، روشن» به کار می‌روند. در سبک مینیمالیست از قاب‌ها و وسایل تزئینی که صرفاً جنبه‌ی نمایشی دارد پرهیز می‌کنند.
۷- کمدها و وسایلی که برای اتاق‌ها و آشپزخانه و … به کار می‌روند با هم همخوانی داشته باشد. دسترسی راحت اتاق‌ها با یکدیگر و داشتن یک پلن باز از جمله ویژگی‌های مینیمالیسم در معماری می‌باشد.
۸- استفاده از رنگ‌های سرد در طراحی با حذف دیوارها تا حد امکان، ایجاد سکون و آرامش در فضا، تعداد کمتر مبلمان و دکور، استفاده از رنگ‌های اولیه سفید، سیاه و خاکستری یا آبی و قرمز و زرد.
۹- در سبک مینیمالیست عناصر یا لایه‌ها از یکدیگر تلاقی نمی‌کنند « با کیفیت‌ترین زندگی با کمترین‌هاست»
۱۰- نورپردازی و نحوه‌ی استفاده از چشم‌های نور در فضا یکی از مهم‌ترین نکات در طراحی سبک مینیمالیسم در معماری می‌باشد و به نوعی می‌توان گفت حرف اول را می‌زند و باید از نور طبیعی حداکثر استفاده را کرد. به همین علت کمتر از پرده در فضای داخلی استفاده می‌کنند و با استفاده از درب و پنجره دو جداره کشویی این امر در طول روز میسر می‌شود. نورهای مصنوعی طراحی شده‌اند تا در شب روشنایی مناسبی را ایجاد کنند. نور همراه با رنگ سفید باعث می‌شود فضا بسیار بزرگ‌تر و دلبازتر نشان داده شود. نورپردازی غیرمستقیم توسط نوارهای ال ای دی صورت می‌گیرد که در طول روز دیده نمی‌شوند ولی در شب باعث به‌وجود آمدن خطوطی با رنگ‌های مجزا و شاخص در سقف داخلی خانه می‌شود و راه دیگر استفاده از لامپ‌های توکار می‌باشد. این لامپ‌ها به‌صورت دایره، مربع، دوتایی قابل تنظیم و یا فیکس شده و در ابعاد بزرگ و کوچک وجود دارد که باعث ایجاد نظم و روشنایی زیبایی در دکوراسیون فضای داخلی سبک مینیمالیست می‌شود.
۱۱- لامپ‌های آویز و استفاده از انواع آباژورهای ساده در سبک مینیمالیست مورداستفاده قرار می‌گیرد.
۱۲- استفاده از مبل‌های راحتی هندسی به شکل مربع یا مستطیل و به صورت محدود هم در سبک مینیمالیسم در معماری موردتوجه می‌باشد.
۱۳- در سبک مینیمالیست انتخاب گیاهانی که جلوه‌ای ساده و مرتب دارند و باعث احساساتی پاک و خالص می‌شوند موردتوجه قرار می‌گیرد و استفاده از آن‌ها انگار فضا را به اتاق مخصوص نفس کشیدن تبدیل می‌کند.
هنگامی که اهداف این مکتب را با هنر گیاهان ترکیب می‌کنید، نتیجه‌ی کارحامل پیام‌های مختلفی است.هماهنگی با طبیعت، دانش تقابل گیاهان و زندگی انسانی، جشنواره‌ای از رنگ‌ها و بافت‌های زمینی.
گیاهان آپارتمانی ظریف و جذاب در گلدانی بلند مانند ساقه ذرتی. و یا گلدان ساده به همراه گیاه کاکتوس که عصاره‌ای خالص از مینیمال بودن را به واسطه‌ی ظاهر و زندگی طبیعی خود به نمایش می‌گذارد.
کاکتوس در بیابان رشد می‌کند، چیزی که مینیمالیست آن را طلب می‌کند یعنی سادگی و بی‌آلایشی بیابان‌گونه. گلدان‌هایی با برگ‌های نیزه‌ای شکل و ساده نیز برای سبک مینیمالیست بسیار موردتوجه است. فیکوس، سانسوریا و یوکا نیز از دیگر گیاهانی است که می‌توان در این نوع دکوراسیون استفاده کرد.
